Ode aan de veteraan

Nico

Nico (1959) heeft een lange carrière achter de rug, vol uitdagingen, voldoening en soms lastige ethische beslissingen. Nu zet hij zich actief in voor de veteranengemeenschap en wilt hij bij de jongere generatie meer bewustzijn creëren over het werk van militairen en de waarde van hun missies.

Voor Nico begint alles bij het besef van vrijheid. ‘Soms vergeten we hoe het is om niet vrij te zijn. Ik vergelijk Nederland vaak met de landen waar ik op missie was en benadruk dat we moeten investeren om ons land mooi te houden.’ Nico meent dat hier ook een verantwoordelijkheid ligt bij de overheid en media om het publiek beter te informeren over het hoe en waarom van militaire missies, zodat er meer draagvlak ontstaat voor defensie. Sinds zijn FLO (functioneel leeftijdsontslag) zet Nico zijn ervaringen in als Veteraan voor de Klas bij het Veteraneninstituut, waar hij persoonlijke casussen koppelt aan dilemmatrainingen. ‘Ik heb mijn werk gedaan, ik heb geen invloed meer op wat er allemaal gebeurd in het buitenland. De enige invloed die ik heb is hier, bij die schoolkinderen.’ Nico is ervan overtuigd dat alle kleine beetjes helpen en je ook vanuit een niet-militaire rol kan bijdragen aan een vreedzame samenleving. ‘Het is nu aan hen, zij hebben de toekomt, en dat begint al op het schoolplein.’

Thamara

Als jonge militair is Thamara (1977) op uitzending geweest naar Sarajevo en Kosovo. Naast spanning en avontuur bracht het haar zingeving. ‘In mijn core zit de primaire overtuiging dat iedereen recht op kwaliteit van leven heeft. De zingeving door te ontdekken waar je talenten liggen kan bij iedereen aangewakkerd worden.’ 

Na ruim 20 jaar kreeg haar uitzendervaring wederom vorm en betekenis. ‘Ik dacht dat ik een groot deel had afgesloten, als een soort Netflix-film. Na mijn missie is ieder zijn eigen weg gegaan, en ik had geen militairen in mijn omgeving. Door het zwijgen te doorbreken besefte ik dat het makkelijker is om met de rode knop om te gaan wanneer deze zich door zintuigen en herinneringen openbaart. Dat ervaarde ik toen ik na zoveel jaren weer met veteranen in aanraking kwam; ik voelde me direct thuis. Veteranen onderling hebben vaak aan drie woorden genoeg en delen veelal hetzelfde morele kompas.’ Ook een terugkeerreis naar het voormalig missiegebied heeft diepe indruk gemaakt. ‘Ik besefte dat we echt hadden bijgedragen aan de wederopbouw van de stad.’ Thamara gelooft in de kracht van storytelling om thema’s als vrijheid en oorlog tastbaar en begrijpelijk te maken. ‘Verhalen vertellen maakt het mogelijk om het op jezelf te betrekken. Veteranen spelen hier een hele waardevolle rol in, daar moet naar geluisterd worden.’ 

Ronald

Na een lange strijd voor gerechtigheid en persoonlijk herstel voelt Bosnië-veteraan Ronald (1974) zich sterk. ‘Nu kan ik er ook zijn voor anderen, als ervaringsdeskundige.’ Samen met twee kameraden runt Ronald het Veteranencafé in Gorinchem, een plek die een belangrijke rol heeft gespeeld in zijn eigen herstelproces. ‘Het zien van mensen die worstelen in een vergelijkbare situatie stelt me in staat om veel te delen en serieus genomen te worden als lotgenoot. Maar Ronald doet meer.’ Samen met Luchtmobiel, de brigade waar hij ooit als 19-jarige begon, hebben zij een draagploeg operationeel gemaakt speciaal voor uitvaarten van overleden oud-collega’s. Hij begeleidt ook Open Joodse Huizen dag in zijn woonplaats samen met andere veteranen. Daarnaast geeft hij gastlessen op basisscholen over het belang van herdenken en de inzet van veteranen. ‘Ik voel me een andere veteraan dan 20 jaar geleden. We voelen eindelijk erkenning en trots, in plaats van dat we een schuldenlast meedragen.’ In 1995 maakte Ronald als uitgezonden militair het Srebrenica-drama mee. Belangrijk voor zijn heling waren de excuses die de regering in 2022 heeft aangeboden aan de slachtoffers van de genocide, en aan de Dutchbat III veteranen. Ronald heeft hier met een aantal oud-collega’s jarenlang voor gestreden. ‘De energie die daarin zat maakt nu ruimte voor positieve dingen. Dit jaar ga ik voor het eerst meelopen in het Veteranendefilé en ik durf eindelijk mijn medailles te dragen.’ Zijn reis naar Bosnië volgend jaar zal een symbolische afsluiting zijn van een lange weg.